بررسی تاثیر هزینه مبادله بر تامین مالی از طریق بدهی و سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار [تهران طی سال های 1379-1389]

مساله تأمین مالی بنگاه¬ها از جمله ضرورت¬ها و یکی از پیش نیازهای اصلی و اساسی افزایش تولید ملی است. در واقع بدون تجهیز بنگاه¬های اقتصادی به منابع مالی کافی نمی¬توان انتظار داشت که تولید ملی از توان کافی برای توسعه فعالیت¬های خود برخوردار باشد. عمده¬ترین مشکلات تأمین مالی مربوط به هزینه¬های تأمین مالی است. هزینه¬ مبادله تأمین مالی نیز از جمله هزینه¬هایی است که باعث می¬شود برخی فعالان بازار در قیاس با منافع و هزینه¬های تأمین مالی، بازار پول را بر بازار سرمایه ترجیح دهند. بنابراین بررسی تأثیر هزینه مبادله بر تأمین مالی شرکت¬ها ضرورت دارد. یک راه برای استفاده از مفهوم هزینه مبادله ساخت شاخص¬ها و ارزیابی اثرآن بر روی سایر متغیرهای اقتصادی و بالعکس است. شیوه دیگر این است که به جای اندازه¬گیری هزینه مبادله، این مفهوم را درچارچوب بحث کارآیی تطبیقی عملیاتی کنیم. این شیوه، شیوه¬ای است که ویلیامسون در اقتصاد هزینه مبادله اتخاذ نموده و این مفهوم را با استفاده از فرضیه "تراسازی تبعیض آمیز"عملیاتی نموده است. در این چارچوب مبادلات ویژگی¬های خاص( تکرار مبادله، نااطمینانی، تحدید دارایی) خود را دارند که با توجه به همین ویژگی¬ها از طریق ساختارهایی سازماندهی می¬شوند که کمترین هزینه را داشته باشند. روش¬های تأمین مالی(از طریق بدهی و سهام) نیز به عنوان ساختارهای سازماندهی جایگزین یکدیگر در نظر گرفته می¬شوند، در این میان اصلی¬ترین عامل در انتخاب روش¬های تأمین مالی تحدید دارایی است. در واقع با افزایش تحدید دارایی هزینه مبادله افزایش و مبادلات درون بنگاهی(تأمین مالی از طریق سهام) افزایش می¬یابد و بالعکس. پژوهش حاضر تلاش کرده است تا با استفاده از این روش به بررسی تأثیر هزینه مبادله بر تأمین مالی از طریق بدهی و سهام شرکت-های بورس اوراق بهادار بپردازد. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی علی است. برای دست¬یابی به هدف مذکور دو فرضیه مطرح شد و نمونه¬ای متشکل از 117 شرکت در بورس اوراق بهادار تهران به روش حذف سیستماتیک برای دوره 1379-1389 انتخاب شد. برای بررسی فرضیه¬های پژوهش از روش داده¬های تابلویی استفاده شد. داده¬های مورد نیاز نیز از نرم افزارهای تدبیر پرداز، ره¬آورد نوین و سایت¬های مربوط به سازمان بورس اوراق بهادار تهران جمع¬آوری شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که تحدید دارایی به عنوان شاخصی از هزینه مبادله بر تامین مالی از طریق بدهی تأثیر منفی و بر تأمین مالی از طریق سهام تأثیر مثبت میگذارد. کلید واژه:هزینه مبادله، تأمین مالی، تحدید دارایی، اقتصاد هزینه مبادله